Quảng NamBộ trang sức vàng và hạt mã não hình thú Lai Nghi niên đại từ thế kỷ 3 trước công nguyên đến giữa thế kỷ 1 vừa được công nhận bảo vật quốc gia.

Năm 2.000， khu mộ táng Lai Nghi được phát hiện ở phường Điện Nam Đông， thị xã Điện Bàn. Từ năm 2002-2004， cơ quan chức năng khai quật trên diện tích gần 200 m2 đã phát hiện 63 mộ chum， 4 mộ đất và một số cụm gốm， với 10.423 tiêu bản.

Năm 2.000， khu mộ táng Lai Nghi được phát hiện ở phường Điện Nam Đông， thị xã Điện Bàn. Từ năm 2002-2004， cơ quan chức năng khai quật trên diện tích gần 200 m2 đã phát hiện 63 mộ chum， 4 mộ đất và một số cụm gốm， với 10.423 tiêu bản.

Sau 10 năm lưu giữ ở bảo tàng， tháng 9/2024， UBND tỉnh Quảng Nam trình Thủ tướng công nhận hai bảo vật quốc gia là bộ sưu tập trang sức vàng có 108 hiện vật và mã não hình hổ， chim nước Lai Nghi.

Theo tỉnh Quảng Nam， hiện vật minh chứng đời sống văn hóa tinh thần đa dạng， phong phú của cư dân cổ Sa Huỳnh， là hiện vật gốc， độc bản， độc đáo về tạo hình， có niên đại xác thực， xuất xứ rõ ràng qua khai quật khảo cổ học và có giá trị lịch sử， văn hóa. Các hiện vật này đáp ứng tiêu chí được công nhận là bảo vật quốc gia.

Cuối tháng 12/2024， Thủ tướng công nhận hai bảo vật quốc gia là trang sức vàng Lai Nghi và hạt mã não hình thú Lai Nghi. Trong 108 hiện vật bằng vàng có bốn chiếc khuyên tai， trọng lượng 0，8-2 gr. Khuyên tai hình tròn， được làm bằng vàng， toàn thân có ren xoắn， khe hở ở thân. Mỗi khuyên tai vàng có đường kính 1，2 cm-1，25 cm， dày 0，25 cm-0，2 cm.

Sau 10 năm lưu giữ ở bảo tàng， tháng 9/2024， UBND tỉnh Quảng Nam trình Thủ tướng công nhận hai bảo vật quốc gia là bộ sưu tập trang sức vàng có 108 hiện vật và mã não hình hổ， chim nước Lai Nghi.

Theo tỉnh Quảng Nam， hiện vật minh chứng đời sống văn hóa tinh thần đa dạng， phong phú của cư dân cổ Sa Huỳnh， là hiện vật gốc， độc bản， độc đáo về tạo hình， có niên đại xác thực， xuất xứ rõ ràng qua khai quật khảo cổ học và có giá trị lịch sử， văn hóa. Các hiện vật này đáp ứng tiêu chí được công nhận là bảo vật quốc gia.

Cuối tháng 12/2024， Thủ tướng công nhận hai bảo vật quốc gia là trang sức vàng Lai Nghi và hạt mã não hình thú Lai Nghi. Trong 108 hiện vật bằng vàng có bốn chiếc khuyên tai， trọng lượng 0，8-2 gr. Khuyên tai hình tròn， được làm bằng vàng， toàn thân có ren xoắn， 188 bet 188166 khe hở ở thân. Mỗi khuyên tai vàng có đường kính 1， 8xbet137 cc2 cm-1， smart link 12bet25 cm， dày 0，25 cm-0，2 cm.

104 hạt chuỗi vàng có trọng lượng từ 0，08-0，38 g có hình dáng như hai hình nón cụt úp vào nhau， chính giữa thân nối thành đường gờ， hai đầu phẳng và có lỗ xuyên dọc thân. Đường kính thân 0，5-0，7 cm; dày 0，45-0，55 cm; đường kính lỗ khoảng 0，1 cm.

104 hạt chuỗi vàng có trọng lượng từ 0，08-0，38 g có hình dáng như hai hình nón cụt úp vào nhau， chính giữa thân nối thành đường gờ， hai đầu phẳng và có lỗ xuyên dọc thân. Đường kính thân 0，5-0，7 cm; dày 0，45-0，55 cm; đường kính lỗ khoảng 0，1 cm.

Bảo vật quốc gia hình thú Lai Nghi gồm con hổ (bên trái) dài 1，Gow884 cm， cao 1，1 cm， dày 0，7 cm， đường kính lỗ 0，1 cm， nặng 1，13 g. Chim nước (bên phải) dài 1，5 cm， cao 0，75 cm， dày thân phần đầu cánh 0，6 cm， đường kính lỗ 0，15 cm， nặng 1，13 g.

Tạo tác con hổ và chim nước bằng chất liệu ngọc mã não tinh xảo， kỹ thuật cao. Đây là tiêu bản duy nhất được phát hiện trong văn hóa Sa Huỳnh ở Việt Nam.

Bảo vật quốc gia hình thú Lai Nghi gồm con hổ (bên trái) dài 1，4 cm， cao 1，1 cm， dày 0，7 cm， đường kính lỗ 0，1 cm， nặng 1，13 g. Chim nước (bên phải) dài 1，5 cm， cao 0，75 cm， dày thân phần đầu cánh 0，6 cm， đường kính lỗ 0，15 cm， nặng 1，13 g.

Tạo tác con hổ và chim nước bằng chất liệu ngọc mã não tinh xảo， kỹ thuật cao. Đây là tiêu bản duy nhất được phát hiện trong văn hóa Sa Huỳnh ở Việt Nam.

Chi tiết các bề mặt con hổ với thân hình khá mập. Hai mắt， sống mũi và mũi， hai tai được chạm khắc tỉ mỉ. Hiện vật được khoan lỗ đeo dọc thân.

Chi tiết các bề mặt con hổ với thân hình khá mập. Hai mắt， sống mũi và mũi， hai tai được chạm khắc tỉ mỉ. Hiện vật được khoan lỗ đeo dọc thân.

Chi tiết các mặt của chim nước. Chim có mỏ quặp xuống kiểu mỏ bồ nông， mỏ ngắn và to， hai mắt lồi， trên đầu là chiếc mào khá lớn， đuôi và cánh ngắn， có lỗ đeo xuyên dọc từ ức tới đuôi.

Chi tiết các mặt của chim nước. Chim có mỏ quặp xuống kiểu mỏ bồ nông， mỏ ngắn và to， hai mắt lồi， trên đầu là chiếc mào khá lớn， đuôi và cánh ngắn， có lỗ đeo xuyên dọc từ ức tới đuôi.

Ngoài hai bảo vật quốc gia được công nhận， trong ba năm khai quật khu mộ táng Lai Nghi， các nhà khảo cổ còn phát hiện 300 hiện vật đồ gốm， 50 đồng， 100 công cụ và vũ khí bằng sắt， đồ trang sức vòng tay， khuyên tai bằng đá， đất nung và khoảng 10.000 hạt cườm tấm thủy tinh， hàng trăm hạt chuỗi mã não.

Ngoài hai bảo vật quốc gia được công nhận， trong ba năm khai quật khu mộ táng Lai Nghi， các nhà khảo cổ còn phát hiện 300 hiện vật đồ gốm， 50 đồng， 100 công cụ và vũ khí bằng sắt， đồ trang sức vòng tay， khuyên tai bằng đá， đất nung và khoảng 10.000 hạt cườm tấm thủy tinh， hàng trăm hạt chuỗi mã não.

Một số trang sức khai quật còn nguyên vẹn， được đánh giá đa dạng về loại hình và kỹ thuật sản xuất tinh tế.

Một số trang sức khai quật còn nguyên vẹn， được đánh giá đa dạng về loại hình và kỹ thuật sản xuất tinh tế.

Với mật độ phân bố trang sức dày đặc， khu mộ táng Lai Nghi là nơi có số lượng đồ trang sức lớn nhất được tìm thấy trong hệ thống văn hóa Sa Huỳnh tại Việt Nam.

Với mật độ phân bố trang sức dày đặc， khu mộ táng Lai Nghi là nơi có số lượng đồ trang sức lớn nhất được tìm thấy trong hệ thống văn hóa Sa Huỳnh tại Việt Nam.

Đắc Thành